Niet alleen de symbolische betekenissen van bloemen en planten spreken tot de verbeelding. Hun grote diversiteit aan vormen wordt ook gebruikt als inspiratiebron voor ontwerpers van huisraad en decoraties in huis. In het historische huis van Museum Ons’ Lieve Heer op Solder zijn op veel plaatsen bloemen- en plantmotieven te zien.

Een chique Sael

De welgestelde koopman Jan Hartman (1619-1668) wil niet onderdoen voor de nieuwbouw aan de grachtengordel. Daarom verbouwt hij de Sael tot een chique, hoge en symmetrische ruimte. Het cassetteplafond wordt beschilderd met bloemenranken. In het familiewapen van Hartman en zijn vrouw zijn acanthusbladeren verwerkt. De lijst van het schilderij boven de haard is verrijkt met een rand van uit hout gesneden bloemen. Maar ook in de tafel en op de schalen en vazen zijn allerlei bloemdecoraties te zien. Deze rijke versiering was in de zeventiende eeuw bijzonder populair.

Tulpenvaas

De tulpenvaas is misschien wel het mooiste voorbeeld van huisraad gedecoreerd met gestileerde bloemen. Een tulpenvaas zoals deze was een pronkstuk in het interieur van een zeventiende-eeuwse woning. De tulpenvaas is de drager van de meest geliefde bloem in Nederland. Behalve voor tulpen is de vaas ook zeer geschikt voor andere snijbloemen. Door de verschillende lagen en waterreservoirs zakken de bloemen niet uit.

Dubbele moraal

In de zeventiende eeuw is de tulp een zeer geliefde bloem. Vanwege de vele vormen en kleuren ―er zijn meer dan 140 verschillende soorten ― symboliseert de tulp de pracht van de schepping. Omdat tulpen omhoog kijken en zich richten op de zon drukken ze ook devotie en afhankelijkheid van God uit. Tijdens de ‘tulpenkoorts’ verandert het beeld van de tulp. Vanwege de hoge prijzen worden ze nu een symbool van vergankelijke schoonheid.

Schoonheid, rijkdom en hoogmoed

De exotische tulpen, afkomstig uit de tuinen van de Turkse sultan, worden vroeg in de zeventiende eeuw razend populair bij de welgestelde burgerij in Amsterdam. Tuinen met bijzondere bloemen zijn statusverhogend. De begeerte naar de meest exotische en mooiste soorten tulpen wordt zo groot dat er een hype in de handel in tulpenbollen ontstaat. Omdat er niet voldoende bollen gekweekt kunnen worden om aan de vraag te voldoen, worden er eigendomscertificaten uitgegeven. De prijzen stijgen tot astronomische hoogte.

Pestepidemie

Deze eerste vorm van windhandel klapt na drie jaar (1634-1637) in elkaar. Sommigen zijn rijk geworden, anderen verliezen alles. De tulp krijgt een negatief imago en staat voor hoogmoed en de val daarna of zelfs voor de straf van God. Tijdgenoten leggen een rechtstreeks verband tussen de ‘tulpenkoorts’ en de zware pestepidemie die in de jaren ’35 en ’36 door het land raast. In Amsterdam sterven in een jaar tijd ruim 17.000 mensen.